Truflanir á farsímasambandi

Mikil fjölgun hefur orðið á truflunum í fjarskiptakerfum á undanförnum árum en slíkar truflanir geta haft alvarlegar afleiðingar, jafnvel gert hluta farneta ónothæf og haft áhrif á stóran hóp notenda. Ef um útbreidda truflun er að ræða getur hún haft áhrif á tugi eða hundruð notenda. Fjarskiptastofa vaktar slíkar truflanir, tekur við kvörtunum og grípur til aðgerða þegar þörf er á.

Nokkrar ástæður geta verið fyrir truflunum en þessar eru helstar:

Aukinn innflutningur almennings á tækjum sem keypt eru erlendis frá á netinu og uppfylla ekki þær kröfur sem gerðar eru til fjarskiptabúnaðar hér á landi og í raun á öllu EES-svæðinu. Slík tæki passa ekki inn í það tíðniskipulag sem notað er hérlendis og geta því valdið truflunum. Framleiðendur fjarskiptabúnaðar sem ætlaður er fyrir EES-svæðið bera ábyrgð á því að búnaðurinn uppfylli þær kröfur sem hér gilda og skulu merkja búnaðinn með CE-merkinu því til staðfestingar. Tækin sem um ræðir geta verið t.d. DECT símar frá Bandaríkjunum, farsímaendurvarpar og annar notendabúnaður sem ekki er viðurkenndur fyrir notkun í Evrópu. Ólöglegt er að flytja slík fjarskiptatæki inn og tollayfirvöld stöðva fjölda slíkra sendinga til landsins á hverju ári.
Sjá skýrslu um markaðsúttekt á CE-merkingum fjarskiptatækja sem stofnunin lét gera sumarið 2017.

Óæskileg áhrif frá nálægum sendi eða sendum á annan sendi, t.d. blandanir frá 2 sendum á þriðja sendinn, loftnet of nálægt hvoru öðru, yfirfylling á móttöku sendis o.fl.

Bilun í tækjabúnaði, t.d. bilun í sendi eða í köplum

Röng eða ólögleg notkun á tíðnum, t.d. þegar ekki er til staðar þekking á tíðnibandinu, sendar rangt stilltir, o.fl.

Aukið álag á tíðnisviðum sem eru í notkun, t.d. á háhraðatíðnisviðum (4G/LTE). Þetta kemur til af mikilli fjölgun tækja sem eru í notkun á hverjum tíma og um leið gríðarlegri aukningu á gagnamagni sem fer um sviðin.

Mobile telephony interference - Information in English

Miklar fjarskiptatruflanir hafa herjað á hluta farsímakerfanna á höfuðborgarsvæðinu. Þessar truflanir hafa umtalsverð áhrif á gæði og öryggi farsímaþjónustu, hvort sem um er að ræða símtöl, skilaboð eða netnotkun. Uppruna truflananna má rekja til úreltra en virkra örbylgjuloftneta.

Athugið að ekki er verið að tala um UHF sjónvarpsloftnet eða greiðurnar svokölluðu.

Truflanirnar eru tilkomnar vegna bilunar í úreltum móttökubúnaði örbylgjuloftneta sem mörg heimili létu setja upp til að taka á móti útsendingum frá áskriftarsjónvarpi Fjölvarpsins á sínum tíma. Rekstri Fjölvarpsins var hætt 2017, en enn eru þúsundir loftneta uppsett og virk á höfuðborgarsvæðinu. Eina leiðin til að uppræta truflunina er að taka niður loftnetin eða taka þau úr sambandi við rafmagn.

Algengar gerðir af örbylgjuloftnetum

Hvernig snertir þetta almenna farsímanotendur?

Gömul og úrelt örbylgjuloftnet sem ekki hafa verið fjarlægð eða aftengd geta valdið truflunum á farsímasambandi í viðkomandi húsi og nærliggjandi umhverfi. Þau loftnet sem ennþá eru tengd við rafmagn, eru virk og geta sent frá sér merki sem truflar farsíma.

Dæmi um truflanir:

• Minni gæði á talsambandi

• SMS komast ekki til skila í fyrstu tilraun

• Símtöl ná ekki í gegn í fyrstu tilraun og þau slitna

• Streymi er hægt og höktir

• Almenn netþjónusta og gagnaflutningur er hægur

Ofangreind atriði gefa hugmynd um þá truflun sem biluðu loftnetin valda en er ekki tæmandi. Athugið að þetta á eingöngu við þar sem loftnetin hafa ekki þegar verið aftengd eða fjarlægð.

Aðrar afleiðingar þess að hafa virkt örbylgjuloftnet:

• Óþarfa rafmagnskostnaður

• Eldhætta er alltaf fyrir hendi af raftengdum búnaði sem farinn er að bila

Hvað er verið að gera til að koma í veg fyrir truflanir af þessu tagi?

Fjarskiptastofa hefur verið með virka truflanaleit í gangi og starfsmenn stofnunarinnar farið á milli hverfa þar sem þessi loftnet eru ennþá til staðar og aftengt búnaðinn sem truflar. Þegar hafa nokkur hundruð loftnet verið gerð óvirk. Fjarskiptastofa vinnur í fullu samráði við fjarskiptafélögin við leiðir til að vinna bug á truflununum.

Vegna aðstæðna í þjóðfélaginu undanfarið hefur þessi leit að miklu leiti legið niðri og eru húseigendur, húsráðendur og/eða forsvarsmenn húsfélaga beðnir um að kanna hvort slik loftnet séu á þeirra húsum og þá aftengja þau ef kostur er.

Hversu útbreiddar eru truflanirnar?

Loftnetin sem um ræðir voru eingöngu í notkun á SV- horni landsins. Truflanir af þeirra völdum geta komið fram alls staðar þar sem þau eru enn á húsum og ennþá tengd í rafmagn.

Þekkt svæði í dag eru:

• Höfuðborgarsvæðið s.s. Vesturbær, Fossvogur og ákveðin svæði í Kópavogi og Hafnarfirði

• Akranes

• Selfoss

• Reykjanes

Nokkrar tegundir spennugjafa

Leiðbeiningar til húseigenda

Þó svo að örbylgjuloftnetið sé hugsanlega ekki bilað að svo stöddu er sennilegt að búnaðurinn muni bila fljótlega og valda truflunum. 
Fjarskiptastofa hvetur húseigendur og húsfélög sem enn eru með örbylgjuloftnet á húsum sínum til að athuga hvort spennugjafar loftnetanna séu ennþá í sambandi og aftengja þá ef svo er. Misjafnt er hvar í húsum þeir eru staðsettir, en þeir voru alltaf í sambandi við rafmagn og frá þeim liggur loftnetskapall í loftnetið sjálft. Í fjölbýlishúsum geta spennugjafarnir verið staðsettir t.d. í:

• Í risi eða á háalofti

• Í sameiginlegu rými s.s. þvottahúsum eða hjólageymslum

• Í eða við rafmagnstöflur

Í einbýlis, rað- eða parhúsum geta spennugjafarnir
verið staðsettir t.d.:

• Nálægt sjónvarpsinntaki, bakvið sjónvarpstæki eða í sjónvarpsskápum

• Í eða við rafmagnstöflur

• Á háaloftum

• Í bílskúrum

Í hnotskurn

Kanna hvort örbylgjunet er staðsett á húsinu. Ef svo er þarf að grípa til eftirtalinna ráðstafanna:

1. Staðsetja spennugjafann og fjarlægja hann eða amk aftengja frá rafmagni.

2. Finnist spennugjafinn ekki, verður að fjarlægja örbylgjuloftnetið. Í slíkum tilfellum er afar mikilvægt að fá fagfólk í verkið til að tryggt sé að þannig sé gengið frá lögnum að ekki hljótist skaði af rafmagni sem kann að vera virkt!

Húseigendum er bent á að leita aðstoðar fagaðila við að fjarlægja búnaðinn ef með þarf. Þetta á sérstaklega við um fjölbýlishús þar sem innanhúss sjónvarpsdreifikerfi er til staðar og uppsetning búnaðarins kann að vera flókin.

Fjarskiptastofa  tekur við kvörtunum vegna truflana á fjarskiptum. Stofnunin leitast við að finna orsakir þeirra eins fljótt og verða má og gera nauðsynlegar ráðstafanir til þess að bætt verði þar úr.

Hægt er að senda inn kvörtun rafrænt  eða með tölvupósti í netfang fjarskiptastofa@fjarskiptastofa.is og senda okkur skilaboð á Facebooksíðu stofnunarinnar.